พุดซ้อน
Gardinia angusta  Merr.
(RUBIACEAE)

             ช่อตะแบกสัตตบุษย์พุดซ้อน       กลิ่นขจรฟุ้งจับนาสา
        จำปีมลุลีมะลิลา                             พิกุลกรรณิการ์สารภี
                                                                           รามเกียรติ์ : พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 1                    

        ในบรรดาไม้พุ่มด้วยกันแล้วต้องนับว่าพุดซ้อน หรือพุดฝรั่งนี้งามพอใช้ พันธุ์ไม้นี้แตกกิ่งก้านมากจนเป็นพุ่มกลม ใบหนาเป็นมันสีเขียวแก่ มีดอกโตสีขาวสะอาดบริสุทธิ์
กลิ่นหอมแรงมาก มักจะบานและส่งกลิ่นตั้งแต่เวลาเย็น ไปตลอดคืนจนกระทั่งเช้าแล้วค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีเหลืองจนกระทั่งโรย พุดชนิดนี้พื้นเพเป็นของต่างประเทศ แต่เอาเข้ามา
ปลูกได้งอกงามดี และปลูกง่ายมาก ตัดกิ่งชำก็เป็น และเจริญเร็วด้วย

        ถิ่นเดิมของพุดซ้อนเข้าใจว่าอยู่ในประเทศจีน และเป็นพันธุ์ไม้วงศ์เดียวกับเข็มพวงขาว กระทุ่ม และกาแฟ พุดซ้อนมีชื่อเรียกอื่นๆ เช่น เคตถวา พุดจีน และพุดใหญ่ ดอก
ออกเดี่ยวๆ ตรงซอกใบและปลายกิ่ง กลีบดอกซ้อนกันหลายชั้นคล้ายดอกกุหลาบ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 6-7 ซม.มีบางพันธุ์ดอกชั้นเดียว ซึ่งพันธุ์นี้มักติดผล ผลสุกสีเหลือง เมล็ด
สีเหลืองทอง ใช้แต่งสีอาหารและทำสีย้อม ส่วนดอกใช้สกัดน้ำมันหอมระเหย ใช้ทำน้ำหอมและแต่งกลิ่นเครื่องสำอาง

               เจ้าโมรากรีดเล็บเก็บจำปี            ให้ประภาวดีศรีสมร
        เจ้าวิเชียรเก็บกระถินกลิ่นขจร            กับพุดซ้อนตามส่งให้จงกล
                                                                                    พระอภัยมณี : สุนทรภู่