โฮโม  เซเปียน  เซเปียน   

           H. sapiens  sapiens  มีอายุประมาณ  20,000  ปี  -  40,000  ปี
   มาแล้ว  ขุดพบโครงกระดูกที่ถ้ำโครแมนยังในเมือง  Dordogne  ประเทศ
   ฝรั่งเศสศรีษะกลมและมีตำแหน่งที่สูงกว่าในมนุษย์นีแอนเอดร์ทัล  เรียกว่า
   มนุษย์โครแมนยัง    (Cro - magnon  man)    ขนาดสมองใกล้เคียงมนุษย์
   มาก   ชำนาญในการล่าสัตว์  ในช่วงเวลานี้พบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมขนาด
   ใหญ่   เช่น สลอทที่มีขนาดใหญ่  (Giant  slot)    แมมมอธ  (Mammoth)  
   เสือเซเบอร์ทูธ  (Saber-tooth  tiger)  และวัวป่าขนาดใหญ่  (Gian  ox)
   เริ่มสูญพันธุ์    มีการใช้เครื่องมือหินที่ก้าวหน้าขึ้น    มีขวานหินที่มีด้าม  
   มีหอกที่ด้ามทำด้วยไม้จับได้สะดวก  ทำให้ล่าสัตว์ได้ดี  โครแมนยังวาดรูป
   โดยใช้สีสวยไว้ที่ผนังถ้ำในประเทศสเปน    และฝรั่งเศษ    และยังแกะสลัก
   กระดูกสัตว์ได้ด้วย   โครแมนยังมีการใช้ภาษาสื่อสารกัน    อยู่ร่วมกันเป็น
   สังคมและเชื่อว่ามีวัฒนธรรมประเพณีที่พัฒนามากขึ้นซึ่งช่วยให้อยู่ร่วมกัน
   ได้ด้วยดี และช่วยให้มนุษย์อยู่รอดได้แทนที่  จะใช้วิวัฒนาการทางชีววิทยา
   เพียงอย่างเดียว    ในปัจจุบันสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไปมาก     สิ่งมีชีวิต
   หลายๆ ชนิดสูญพันธุ์ไปแต่มนุษย์ยังอยู่ได้   จึงทำให้เห็นได้ว่าการอยู่รอด
   ของมนุษย์อาศัยวิวัฒนาการทางวัฒนธรรมมากขึ้น