ครองสิบสี่ คือ ครองธรรม 14 อย่าง เป็นแนวทางที่ใช้ปฏิบัติระหว่างผู้ปกครองกับผู้อยู่ใต้ปกครอง หรือระหว่างคนธรรมดาปฏิบัติต่อกัน ได้แก่
1. ฮีตเจ้าครองขุน คือ การปฏิบัติระหว่างพระเจ้าแผ่นดินและขุนนาง
2. ฮีตท้าวครองเพีย คือการปฏิบัติระหว่างเจ้านายชั้นผู้ใหญ่กับเหล่าขุนนาง
3. ฮีตไพร่ครองนาย ไพร่ ได้แก่ราษฎรที่ต้องปฏิบัติต่อนายของตน
4. ฮีตบ้านครองเมือง หมายถึง กฎระเบียบของบ้านเมือง
5. ฮีตปู่ครองย่า
6. ฮีตพ่อครองแม่
7. ฮีตสะใภ้ครองเขย
8. ฮีตป้าครองลุง
9. ฮีตลูกครองหลาน จากข้อ 5.-9. เป็นธรรมเนียมที่พึงปฏิบัติระหว่างคนในครอบครัว
10. ฮีตเฒ่าครองแก่ เป็นธรรมเนียมปฏิบัติของผู้เฒ่าผู้แก่
11. ฮีตปีครองเดือน หมายถึงการปฏิบัติตามฮีตสิบสอง
12. ฮีตไร่ครองนา เป็นธรรมเนียมที่ต้องปฏิบัติในการทำไร่ทำนา
13. ฮีตวัดครองสงฆ์ เป็นหลักสำหรับบุคคลที่ต้องปฏิบัติต่อพระศาสนา
14. ฮีตเจ้าครองเมือง เป็นแบบแผนสำหรับผู้ปกครอง
ขอขอบคุณข้อมูลดี ๆ จาก : www.phibun.com
|