การฝึกเดินในการลีลาศ  (General Outline of The Walk)

                มีคำพูดว่า “ถ้าท่านเดินได้  ท่านก็สามารถลีลาศได้”  คำพูดนี้คงจะไม่เป็นความจริงนัก  เพราะท่าทางการเดินทั่ว ๆ ไปกับการเดินในการลีลาศนั้นไม่เหมือนกัน  เพียงแต่มีความสัมพันธ์กันเท่านั้น  กล่าวคือ  การเดินในการลีลาศ  มีการเคลื่อนไหวเท้าทั้งสองข้างติดต่อกันไปบนฟลอร์ลีลาศ  ตามลวดลาย (Figure)  ของแต่ละจังหวะ  ดังนั้นอาจกล่าวได้ว่า “คนที่เดินได้  สามารถเรียนรู้และฝึกลีลาศได้”  การเดินในการลีลาศแตกต่างไปจากการเดินธรรมดา  คือ  ขณะเดินไม่ว่าจะก้าวเท้าไปข้างหน้าหรือถอยหลังก็ตาม  ปลายเท้าจะชี้ตรงไปข้างหน้าเสมอ  เท้าทั้งสองข้างลากผ่านกันจนเกือบสัมผัสกัน  และถ่ายน้ำหนักตัวไปยังเท้าที่ก้าวไปใหม่เสมอ  ดังนั้น  ท่าทางการเดินจึงนับว่าเป็นพื้นฐานสำคัญในการลีลาศที่ผู้ฝึกลีลาศใหม่ ๆ ควรให้ความสนใจ  และฝึกฝนให้ถูกต้องเสียก่อน
            การจัดทรวดทรงหรือการวางลำตัวที่ดี  เป็นบุคลิกภาพที่มีคุณค่าต่อการลีลาศ  เพราะทำให้ดูแล้วสง่างามน่ามอง  การที่ลีลาศได้แต่ไม่สวยงาม  อาจเนื่องมาจากการละเลยหรือไม่ให้ความสนใจในการจัดทรวดทรงของตนเอง  เช่น  เข่างอ  ไหล่ห่อ  ท้องยื่น  เป็นต้น  ซึ่งจะทำให้ทรวดทรงของบุคคลนั้นอยู่ในลักษณะที่ห่อเหี่ยว  ดูเฉื่อยชา  ไม่กระฉับกระเฉง  หรือมองดูคล้ายกับคนเหนื่อยอ่อน  ดังนั้นผู้ที่มีทรวดทรงไม่ดีไม่สง่างาม  จะต้องปรับปรุงแก้ไขด้วยการฝึกฝนตนเองบ่อย ๆ ดังนี้

การเดินไปข้างหน้าของผู้ชาย (The Forward Walk Gentlemen)

• การจัดทรวดทรง :  ยืนตัวตรงหย่อนเข่าเล็กน้อยแต่ไม่ถึงกับย่อเข่า  ลำตัวตั้งแต่เท้าถึงศรีษะเอนไปข้างหน้าจนรู้สึกว่าน้ำหนักตัวอยู่ที่ปลายเท้า  แต่ส้นเท้าไม่ลอยพ้นพื้น  ในการเอนลำตัวไปข้างหน้านั้น  พยายามรักษาลำตัวตั้งแต่สะโพกขึ้นไปให้อยู่ในลักษณะตั้งตรง  เมื่ออยู่ในท่าลักษณะดังกล่าวแสดงว่าพร้อมที่จะก้าวเดิน
• การเคลื่อนไหวขาและเท้า :  โดยทั่วไปนิยมให้ผู้ชายเริ่มต้นก้าวเท้าเดินด้วยเท้าซ้ายก่อนในการเริ่มต้น  จะเริ่มด้วยการให้น้ำหนักตัวอยู่ที่เท้าขาว  แล้วก้าวเท้าซ้ายโดยเคลื่อนจากสะโพกไป ข้างหน้า  ขณะที่เท้าซ้ายผ่านปลายเท้าขวา  ส้นเท้าขวาจะเริ่มยกขึ้นพ้นพื้น  และเมื่อก้าวเท้าซ้ายออกไปเต็มที่แล้ว  ส้นเท้าซ้ายและปลายเท้าขวาจะสัมผัสพื้นพร้อมกัน  ให้วางปลายเท้าซ้ายราบลงกับพื้นทันทีในขณะที่ลำตัวยังคงเคลื่อนที่ไปข้างหน้า  ถ่ายน้ำหนักตัวลงบนเท้าซ้าย
• การก้าวเท้าขวาไปข้างหน้า  ให้ลากปลายเท้าไปกับพื้นและเคลื่อนผ่านเท้าซ้ายเช่นเดียวกับการก้าวเท้าเดินด้วยเท้าซ้าย  การถ่ายน้ำหนักตัวขณะก้าวเท้าเดินจากตำแหน่งที่อยู่กับที่  น้ำหนักตัวส่วนใหญ่จะอยู่บนปลายเท้าก่อนที่จะเริ่มก้าวเท้าออกไป  ขณะกำลังก้าวเท้าเดิน  น้ำหนักตัวจะอยู่บนเท้าที่ไม่ได้ก้าว  และเมื่อก้าวเท้าเกินออกไปเต็มที่แล้ว  น้ำหนักตัวจะถูกแบ่งอยู่ระหว่างส้นเท้าหน้ากับปลายเท้าหลัง  แล้วค่อย ๆ ถ่ายน้ำหนักตัวไปที่เท้าหน้า  เมื่อวางเท้าหน้าลงเต็มเท้าน้ำหนักตัวทั้งหมดจะมาอยู่บนเท้าหน้าทันที
• ข้อควรระวัง  :  จากลักษณะท่ายืนอยู่กับที่  จะรู้สึกว่าลำตัวเคลื่อนไปข้างหน้าก่อนเท้า  แต่ถ้าเท้าเคลื่อนที่ไปข้างหน้าก่อนลำตัว  น้ำหนักตัวจะถูกส่งไปข้างหลังมากเกินไป  ตลอดเวลาที่กำลังเดินอยู่ปล่อยเข่าให้สบายและหย่อนเข่าตามธรรมชาติ  ขาจะตรงเมื่อก้าวเท้าไปเต็มที่แล้วแต่ไม่  เกร็งเข่า

http://learners.in.th/file/ohiji335/2_741_m.jpg

การเดินถอยหลังของผู้หญิง (The backward Walk Lady)

• การจัดทรวดทรง  :  ยืนตัวตรงปล่อยเข่าตามสบายแต่อย่าให้งอ  วางลำตัวเอนไปข้างหลังเล็กน้อยจนน้ำหนักตัวอยู่บนส้นเท้าทั้งสองข้าง  การทำเช่นนี้จะไม่ช่วยในการทรงตัวแต่ทำให้มองดูแล้วสง่างาม  พยายามอย่าเอนลำตัวไปข้างหลังมากเกินไป  เพราะจะทำให้เกิดส่วนโค้งที่ไม่สวยงามของหลังขึ้น
            ถึงแม้ว่าผู้หญิงจะเอนลำตัวไปข้างหลัง  แต่ก็ต้องออกแรงต้านการเคลื่อนที่ไปข้างหน้าของผู้ชายไว้บ้างเล็กน้อย ซึ่งไม่ใช่แรงต้านทั้งตัวแต่จะใช้ส่วนล่างของร่างกายตรงสะโพก   มิฉะนั้น  จะเป็นการขัดขวางการเคลื่อนที่ไปข้างหน้าของผู้ชาย และทำให้ยากต่อการก้าวเท้าออกนอกคู่ (Outside Partner)  ผู้หญิงไม่ควรเอนลำตัวมาข้างหน้า  หรือทิ้งน้ำหนักตัวมาข้างหน้าในขณะที่กำลังเดินถอยหลัง  เพราะจะทำให้ผู้ชายมีแรงต้านบริเวณหน้าอก  และรู้สึกลำบากในการนำผู้หญิง  ทั้งยังทำให้ผู้ชายรู้สึกว่าผู้หญิงตัวหนักอีกด้วย
• การจัดทรวดทรงเป็นเรื่องที่ค่อนข้างยาก  แต่ถ้าได้พยายามฝึกการควบคุมการใช้กล้ามเนื้อขาทั้งสองข้างให้สามารถลดส้นเท้าลงเมื่อเร่งจังหวะในการลีลาศ  ก็อาจทำให้สามารถจัดทรวดทรงได้ง่ายขึ้น
• การเคลื่อนไหวขาและเท้า : ผู้หญิงจะเริ่มต้นเดินถอยหลังด้วยเท้าขวาก่อน  เริ่มด้วยการถ่ายน้ำหนักตัวไปอยู่บนเท้าซ้าย  ถอยเท้าขวาไปข้างหลังโดยเคลื่อนออกจากสะโพก  เมื่อถอยเท้าขวาผ่านเท้าซ้าย  ปลายเท้าซ้ายจะค่อย ๆ ยกขึ้นพ้นพื้น  เมื่อถอยเท้าขวาออกไปเต็มที่ปลายเท้าขวาและส้นเท้าซ้ายจะสัมผัสพื้นพร้อมกัน  ลำตัวยังคงเคลื่อนที่ไปข้างหลัง  ลดส้นเท้าขวาลงบนพื้น  ถ่ายน้ำหนักตัวมาอยู่บนเท้าขวา  เท้าซ้ายถอยตามเท้าขวาไปข้างหลัง (ถอยด้วยส้นเท้า)  เมื่อเท้าซ้ายถอยมาอยู่ระดับเดียวกับเท้าขวา  ปลายเท้าซ้ายจึงจะสัมผัสพื้น  
• สำหรับการเดินถอยหลังด้วยเท้าซ้าย  ให้ปฏิบัติเช่นเดียวกับการเดินถอยหลังด้วยเท้าขวา  การถ่ายน้ำหนักตัวในขณะที่เดินถอยหลังจากตำแหน่งที่อยู่กับที่  น้ำหนักตัวจะอยู่บนส้นเท้าก่อนเริ่มเดินถอยหลัง  เมื่อก้าวเท้าเดินถอยหลังน้ำหนักตัวจะอยู่บนเท้าที่ไม่ได้ก้าว  และเมื่อถอยเท้าไปข้างหลังเต็มที่แล้วน้ำหนักตัวจะอยู่ระหว่างส้นเท้าหน้ากับปลายเท้าหลัง  แล้วค่อย ๆ ถ่ายน้ำหนักตัวไปอยู่บนเท้าหลัง
   
• ข้อควรระวัง  :
  1. จากท่ายืนอยู่กับที่  เมื่อจะเคลื่อนที่จะต้องให้รู้สึกว่าลำตัวเคลื่อนที่ไปก่อนเท้า
  2. ไม่ลากเท้าไปกับพื้น  ให้ยกปลายเท้าขึ้นขณะเคลื่อนเท้าถอยไปข้างหลัง  เข่าหย่อนและผ่อนคลายตามธรรมชาติตลอดการเดินขา เหยียดตรงเมื่อก้าวเท้าถอยหลังไปเต็มที่แล้ว  แต่ไม่เกร็งเข่า
  3. ข้อเท้าและหลังเท้าปล่อยตามสบาย
  4. เท้าทั้งสองข้างเหยียดตรง  ยกปลายเท้า  ส้นเท้า  และข้างเท้าด้านในผ่านซึ่งกันและกันทุกครั้งที่ก้าวเดิน
   

การเดินไปข้างหน้าของผู้หญิง (The Forward Walk Lady)
            ถึงแม้ว่าการก้าวขาและเท้าของผู้หญิง จะเหมือนกับการเดินไปข้างหน้าของผู้ชาย แต่ผู้หญิงจะต้องไม่เอนลำตัวไปข้างหน้า ในการที่จะช่วยให้ผู้ชายเดินถอยหลังได้สะดวกขึ้นนั้น  ผู้หญิงจะต้องดันลำตัวไปข้างหน้าขณะที่ก้าวเท้าเดิน  แต่จะต้องไม่ทำให้ผู้ชายเสียการทรงตัว  สำหรับผู้ชายยังคงเป็นผู้นำในการเคลื่อนที่ไปข้างหน้าหรือถอยหลังอยู่เช่นเดิม
 
การเดินถอยหลังของผู้ชาย (The backward Walk Gentleman)
            โดยปกติแล้ว  ผู้ชายมักจะไม่ค่อยเดินถอยหลัง  ยกเว้นจังหวะสโลว์ฟอกซ์ทรอท (Slow Fox-trot) ถึงแม้ว่าการก้าวเท้าเดินถอยหลังของผู้ชาย  จะมีลักษณะการก้าวขาและเท้าเหมือนกับการเดินถอยหลังของผู้หญิงก็ตาม  แต่ผู้ชายต้องรักษาทรวดทรงให้เหมือนกับการเดินไปข้างหน้าอยู่เสมอ
            อนึ่งในการฝึกเดินลีลาศ  หากเป็นการฝึกเดินเพียงลำพัง  ส่วนใหญ่จะเก็บมือโดยการท้าวเอวหรือเก็บมือแบบ C.b.M.  คือ  คว่ำฝ่ามือทั้งสองข้างวางทับกันในระดับอกและกางศอกทั้งสองข้างขนานกับพื้น วิธีนี้นิยมนำมาใช้ในการฝึกลีลาศประเภทบอลรูม (ballroom  Dancing)  แต่ในขณะที่ลีลาศกับคู่นั้น  หากมือข้างใดไม่ได้ใช้หรือไม่ได้จับคู่ลีลาศ  ก็จะมีตำแหน่งของการวางแขน (Arm  Position)  โดยนำมาจากท่าลีลาศของบัลเล่ย์ การจะวางแขนในลักษณะใดขึ้นอยู่กับรูปแบบของการลีลาศในลวดลายนั้น ๆ 

 
การเคลื่อนไหวร่างกายไปในทิศทางตรงกันข้าม (Contrary  body  Movement)
                การเคลื่อนไหวร่างกายไปในทิศทางตรงกันข้าม  จะมีลักษณะการเดินบิดสะโพกและไหล่ด้านตรงข้ามกับเท้าที่ก้าวไปทำให้เกิดการบิดลำตัวขณะก้าวเท้าบางครั้งเรียกว่าการเหวี่ยงลำตัว (body  Swing)  ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการหมุน  นักลีลาศทั่วไปนิยมเรียกการเคลื่อนไหวร่างกายไปในทิศทางตรงกันข้ามว่า  ซี.บี.เอ็ม. (C.b.M.)  ซึ่งสามารถสื่อความหมายและเป็นที่เข้าใจกัน  แต่สิ่งที่ควรระวังในการทำ ซี.บี.เอ็ม.  คือ  หากทำมากเกินไปจะทำให้ลีลาศไม่สวยงามหรือเสียการทรงตัวได้ง่าย
                ในการลีลาศมีการหมุนอยู่  4 วิธีคือ  การหมุนไปทางซ้ายหรือขวาในขณะเคลื่อนที่ไปข้างหน้า  และการหมุนไปทางซ้ายหรือขวาในขณะเคลื่อนที่ถอยหลัง  มีวิธีปฏิบัติ  ดังนี้
                1. หมุนตัวไปข้างหน้าทางซ้าย (Forward  Turn to  Left)
                    วิธีปฏิบัติ : ก้าวเท้าซ้ายไปข้างหน้าขณะเดียวกันบิด  (Swing) ไหล่และสะโพกขวาไป      ข้างหน้า
                2. หมุนตัวไปข้างหน้าทางขวา (Forward  Turn to  Right )
                    วิธีปฏิบัติ : ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าขณะเดียวกันบิด  (Swing)  ไหล่และสะโพกซ้ายไป     ข้างหน้า
                3. หมุนตัวถอยหลังไปทางซ้าย (backward  Turn  to  Left)
                    วิธีปฏิบัติ :  ถอยเท้าขวาไปข้างหลังขณะเดียวกันบิด  (Swing)  ไหล่และสะโพกซ้ายไป   ข้างหลัง
                4. หมุนตัวถอยหลังไปทางขวา (backward  Turn  to  Right)
                    วิธีปฏิบัติ :  ถอยเท้าซ้ายไปข้างหลังขณะเดียวกันบิด  (Swing)  ไหล่และสะโพกขวาไป   ข้างหลัง
               ในการทำ ซี.บี.เอ็ม.  จะต้องบิดทั้งไหล่และสะโพก  ถ้าพยายามฝึกจนเกิดความเคยชินจะพบว่า ในขณะที่หมุนตัวไปข้างหน้าจะต้องหมุนจากไหล่ไปก่อน และในขณะที่หมุนตัวไปข้างหลังจะต้องหมุนจากสะโพกไปก่อน  ความแตกต่างเล็กๆน้อยๆของการหมุนทั้งสองแบบนี้  จะช่วยให้ผู้เริ่มฝึกลีลาศใหม่ๆ เข้าใจได้ดีและปฏิบัติได้ถูกต้องรวดเร็วยิ่งขึ้น สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งในการทำ  ซี.บี.เอ็ม.  ก็คือ  จะต้องไม่ทำให้ทิศทางการก้าวเท้าเปลี่ยนแปลงไป  ข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นเสมอกับ   ผู้ฝึกลีลาศใหม่ๆ  คือ  การเปลี่ยนทิศทางการก้าวเท้าขณะทำ  ซี.บี.เอ็ม.  ตัวอย่างเช่น
                ยืนหันหน้าตามแนวลีลาศ  น้ำหนักตัวอยู่บนเท้าซ้าย  และพร้อมที่จะหมุนตัวไปข้างหน้าทางขวา  ในขณะที่ก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าพร้อมกับบิดไหล่และสะโพกซ้ายไปทางขวา  ผู้ฝึกลีลาศใหม่ๆส่วนมาก  มักจะก้าวเท้าขวาไปในทิศทางเฉียงฝาตามแนวลีลาศ  ซึ่งเป็นการก้าวเท้าที่ผิด  ที่ถูกแล้วลำตัวเท่านั้นที่บิดออกจากแนวลีลาศ  เท้าขวาจะต้องก้าวตรงไปข้างหน้าหรือวางอยู่หน้าเท้าซ้าย  และในการหมุนตัวถอยหลังก็เช่นเดียวกัน
 
ตำแหน่งการเคลื่อนไหวร่างกายไปในทิศทางตรงกันข้าม (Contrary  body  Movement  Position)
                การทำ  ซี.บี.เอ็ม.  เป็นการเคลื่อนไหวไหล่  ลำตัว  และสะโพกให้บิดไปข้างหน้า  ส่วนตำแหน่งการเคลื่อนไหวร่างกายไปในทิศทางตรงกันข้าม  หรือที่นักลีลาศนิยมเรียกกันว่า  ซี.บี.เอ็ม.พี. (C.b.M.P.)  คือ  การก้าวเท้าข้างใดข้างหนึ่งไปข้างหน้าหรือไข้วไปข้างหลังของเท้าอีกข้างหนึ่งโดยไม่หมุนลำตัว  แต่ในบางกรณีอาจนำ  ซี.บี.เอ็ม.  มาใช้พร้อมกันด้วยก็ได้
                ผู้ที่ฝึกลีลาศใหม่ๆ จะต้องจำไว้ว่า  ทุกครั้งที่ก้าวเท้าออกนอกคู่ (Outside  Partner)  หรือคู่ลีลาศอยู่ข้างนอก (Partner  Outside)  จะต้องอยู่ในท่า  ซี.บี.เอ็ม.พี.  เพื่อให้ลำตัวของคู่ลีลาศชิดกันมากที่สุด  ซี.บี.เอ็ม.พี.  จะเกิดขึ้นเสมอในลวดลายพรอมมิหนาด (Figure  Promeade) ของจังหวะแทงโก้ (Tango)

 BACK